Αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος στην Ξάνθη

Σε κλίμα συγκίνησης και με τη δέουσα επισημότητα πραγματοποιήθηκαν χθες το μεσημέρι, στην Πλατεία Ελευθερίας τα Αποκαλυπτήρια του Μνημείου των Εβραίων της Ξάνθης, με την παρουσία υψηλών προσκεκλημένων.

Τις εκδηλώσεις μνήμης τίμησαν με την παρουσία τους η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης, ο υφυπουργός του Υπουργείου Παιδείας Άγγελος Συρίγος, η υφυπουργός Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη, ο ΓΓ Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας Γιώργος Καλαντζής, ο πρόεδρος του IHRA Πολυδωράκης Γιώργος, ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ Δαυίδ Σαλτιέλ, οι πρεσβευτές του Ισραήλ Iossi Amrani, του Καναδά Mark Allen, της Πολωνίας Arthur Lompart, η πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη Elisabeth Lee, ο Επιτετραμμένος της Πρεσβείας της Ελβετίας Marc Bruchez, ο Πρόξενος της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Carsten Mueller, η Επιτετραμμένη της Πρεσβείας της Αυστρίας Martina Hermann, o πρόξενος της Σουηδίας στη Θεσσαλονίκη Ιωάννης Ακκάς, ο Πρόξενος Ισπανίας Sam Nahmias, ο υποπρόξενος του Τουρκικού Προξενείου στην Κομοτηνή Baris Culha, μέλη του ΔΣ του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος καθώς και αντιπροσωπείες των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Χαλκίδας, Λάρισας, Βόλου, Ρόδου και Καβάλας.

Οι εκδηλώσεις τιμής στη μνήμη των 526 Εβραίων της Ξάνθης ξεκίνησαν στο Εβραϊκό Νεκροταφείο της πόλης, όπου ο Ραββίνος Θεσσαλονίκης Ααρόν Ίσραελ τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση, παρουσία του Δημάρχου Ξάνθης Μανώλη Τσέπελη, του Ελληνοεβραϊκού Συμβουλίου, των υφυπουργών Παιδείας Άγγελου Συρίγου και Τουρισμού Σοφίας Ζαχαράκη, του πρώην υπουργού Παιδείας και βουλευτή Ροδόπης Ευριπίδη Στυλιανίδη, του Δημάρχου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Ζέρβα, πολλών εκπροσώπων των διπλωματικών αρχών και αυτοδιοικητικών.

Ακολούθησε η υποδοχή των υψηλών προσκεκλημένων από τον Δήμαρχο Ξάνθης στο Δημαρχείο της πόλης, σε μια συμβολική εκδήλωση, με την τήρηση των υγειονομικών μέτρων που επιβάλει η πανδημία.

Ο Δήμαρχος Μανώλης Τσέπελης καλωσόρισε τους επίσημους προσκεκλημένους στο «Σπίτι των Ξανθιωτών» και παρουσία της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως σημείωσε: «Οφείλουμε να διδάξουμε να εκπαιδεύσουμε, ιδιαίτερα τις νέες γενιές, αλλά και ολόκληρη την κοινωνία, για το τι σημαίνει Ολοκαύτωμα, ώστε να μην επαναληφθεί ποτέ ξανά».

Ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ Δαυίδ Σαλτιέλ συνεχάρη τον Δήμαρχο για την εκδήλωση τιμής προς τους 526 Εβραίους της Ξάνθης, επισημαίνοντας πως με αυτήν τη συμβολική πράξη, «οι Έλληνες Εβραίοι, που πολέμησαν στην Αλβανία και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα εξόντωσής τους, μπορεί να έχουν χαθεί, αλλά δεν ξεχνιούνται -ακριβώς επειδή τους μνημονεύουμε».

Ο κ. Τσέπελης επέδωσε τιμητική πλακέτα στον πρόεδρο του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος Δαυίδ Σαλτιέλ και στον πρόεδρο του IHRA, Γιώργο Πολυδωράκη, ενώ ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ πρόσφερε στον Δήμαρχο έναν τόμο – έκδοση του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος με τίτλο: «Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων – Μνημεία και Μνήμες», με φιλοτεχνημένο το εξώφυλλο από τον μεγάλο Έλληνα ζωγράφο Αλέκο Φασιανό.

Στη συνέχεια, ο Δήμαρχος, με την εκπρόσωπο της κυβέρνησης, υπουργό Νίκη Κεραμέως και τους επίσημους προσκεκλημένους κατευθύνθηκαν πεζή προς την πλατεία Ελευθερίας όπου πραγματοποιήθηκε η κεντρική εκδήλωση των Αποκαλυπτηρίων του Μνημείου, η οποία ξεκίνησε με την επιμνημόσυνη δέηση που τέλεσε ο Ραββίνος Θεσσαλονίκης Ααρόν Ίσραελ.

Στο χαιρετισμό της η υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, σημείωσε: «Έχουμε ένα χρέος να μελετούμε και να διδάσκουμε το παρελθόν. Ως κυβέρνηση και ειδικότερα ως υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων υπογραμμίζουμε τη σημασία της εκπαίδευσης για το Ολοκαύτωμα, προωθούμε τη διδασκαλία της θηριωδίας του ναζισμού από πολύ νωρίς στα παιδιά μας. Πραγματοποιούμε επιμορφωτικά σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, συνεργαζόμαστε με αρμόδιους φορείς και αναλαμβάνουμε δράσεις ευαισθητοποίησης.

Πέραν από το φόρο τιμής στους 526 Εβραίους της Ξάνθης, τους 60.000 και πλέον Εβραίους της Ελλάδας που εξοντώθηκαν -και στα εκατομμύρια σε όλον τον κόσμο- έχουμε το χρέος να αποκλείσουμε κάθε χαραμάδα κάθε πιθανότητα να ξαναζήσει η ανθρωπότητα τέτοιο έγκλημα. Προκειμένου να δοθεί ένα οριστικό τέλος στη μισαλλοδοξία, στον ρατσισμό, τον φασισμό.

Και γι’ αυτόν τον λόγο θα ήθελα να συγχαρώ θερμά όλους τους συντελεστές της σημερινής εκδήλωσης για την πρωτοβουλία αυτή η οποία είναι ένας φόρος τιμής και προς τους Εβραίους της Ξάνθης, αλλά και προς την Ανθρωπότητα συνολικά».

Ο Δήμαρχος Ξάνθης Μανώλης Τσέπελης χαιρετίζοντας την εκδήλωση, υπογράμμισε: «Η Ιστορία παραμένει ζωντανή, αποτελεί τη σταθερά, για το σήμερα και το αύριο των ανθρώπων. Σήμερα, η Ξάνθη, με μια συμβολική εκδήλωση ακολουθεί τον παραπάνω κανόνα. Αποτίνει την οφειλόμενη τιμή στη μνήμη των 550 Εβραίων Ξανθιωτών που είχαν την απάνθρωπη μοίρα όλων των ομόδοξών τους στην Ευρώπη. Θύματα ενός ειδεχθούς εγκλήματος: της συστηματικής δολοφονίας έξι εκατομμυρίων Εβραίων ανδρών, γυναικών και παιδιών και εκατομμύρια άλλων που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους.

Το Μνημείο που σήμερα αποκαλύπτουμε είναι ένα ΣΗΜΕΙΟ μέσα στον χρόνο.

Γιατί οι άνθρωποι έχουμε καθήκον να μην ξεχνούμε.

Η βία, η μισαλλοδοξία, το Μίσος δε χωρούν στη σύγχρονη παγκόσμια κοινότητα.

Κι επειδή, δυστυχώς όχι μόνο συνεχίζουν να υπάρχουν στις μέρες μας, αλλά αυξάνονται, καθήκον όλων μας είναι να φροντίσουμε ώστε οι συνέπειες του Ναζισμού να είναι παρούσες στο σήμερα. Ως παράδειγμα προς αποφυγή!», τόνισε επισημαίνοντας πως «Από την Ξάνθη -από αυτήν την ιστορική, πολιτιστικά πολύμορφη και ΥΠΕΡΟΧΗ πλευρά της ελληνικής επικράτειας- εκπέμπουμε το Μήνυμα της Ανθρωπιάς, της Αλληλεγγύης, της Δικαιοσύνης, της Ειρήνης».

Επίσης, χαιρετισμούς απηύθυναν:

Ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Χρήστος Μέτιος, ο οποίος χαρακτήρισε την εκδήλωση ως μια «Πράξη μνήμης», αλλά και επικύρωσης «της αρμονικής συνύπαρξης Εβραίων, Χριστιανών, Μουσουλμάνων κι ανάδειξης του πλούτου που σημαίνει για τον τόπο μας αυτή η πολυπολιτισμικότητα, σήμερα».

Ο Πρέσβης του Ισραήλ Yossi Amrani, που σημείωσε ότι η Ξάνθη είναι ένας «μικρόκοσμος» της τραγωδίας του Ολοκαυτώματος και ευχήθηκε τόσο το μνημείο της Ξάνθης, όσο και το Εβραϊκό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, να είναι μια υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι δεν ξεχνούν.

Ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ Δαυίδ Σαλτιέλ, επισήμανε ότι «σήμερα μνημονεύουμε τα θύματα του μεγαλύτερου εγκλήματος της ιστορίας της ανθρωπότητας. Του Ολοκαυτώματος των 6.000.000 Εβραίων από τους Ναζί, μόνο για τον λόγο της θρησκείας τους και βρισκόμαστε εδώ για να δηλώσουμε ότι δεν τους έχουμε ξεχάσει».

Ο πρόεδρος του IHRA στην Ελλάδα Γιώργος Πολυδωράκης ανέφερε, πως «σήμερα, με την ανέγερση του Μνημείου αυτού, τιμούμε την μνήμη των θυμάτων του μίσους, που ήταν η κινητήριος δύναμη ενός ολοκληρωτικού, εγκληματικού καθεστώτος και των συνεργατών του. Τιμούμε τη μνήμη των Εβραίων της Ξάνθης, που υπέφεραν και έχασαν την ζωή τους, με τρόπο σκληρό, απάνθρωπο. Θύματα ενός αδιανόητου και στοχευμένου μίσους. Η μνήμη είναι στοιχειώδης υποχρέωσή μας».

Γραπτό μήνυμα απέστειλε ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ ο οποίος δεν μπόρεσε να παραβρεθεί στην εκδήλωση, λόγω των εορταστικών εκδηλώσεων για την 109^η επέτειο απελευθέρωσης των Ιωαννίνων, παρουσία της προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Βιντεοσκοπημένο μήνυμα απέστειλε ο Ευρωπαίος Επίτροπος, αρμόδιος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας, ο οποίος επισήμανε, μεταξύ άλλων ότι «Στη Θράκη, που αποτελεί διαθρησκειακό υπόδειγμα, το προσκυνηματικό Μνημείο, που αποκαλύπτεται σήμερα, έρχεται να προστεθεί στην πλούσια και ποικιλόμορφη πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά του τόπου», επισημαίνοντας πως «Αποτελεί χρέος της γενιάς μας να προφυλάξουμε και να αναδείξουμε την κληρονομιά του ελληνικού Εβραϊσμού, να προσέξουμε τα νεκροταφεία και τα μνημεία τους, όχι σαν να ήταν δικά μας, αλλά γιατί είναι και δικά μας. Είναι χρέος μας», υπογράμμισε «να εγγυηθούμε ότι το “ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ” δεν θα μείνει μία ευχή στα λόγια».

Βιντεοσκοπημένα μηνύματα απέστειλαν επίσης, απόγονοι Εβραίων Ξανθιωτών από την Αθήνα και τις ΗΠΑ, ενώ μέλη απογόνων, όπως του Γιοσέφ Λίτση, παραβρέθηκαν στην τιμητική εκδήλωση.

Ο κεντρικός ομιλητής, ο ιστορικός Βασίλης Ριτζαλέος, αναφέρθηκε διεξοδικά στην ιστορία των Εβραίων της Ξάνθης, περιγράφοντας αδρά όλες τις πτυχές της εγκατάστασης, δραστηριοποίησης και τελικά του αφανισμού της Εβραϊκής κοινότητας στην περιοχή μας, ενώ ο έτερος ομιλητής, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης Βασίλης Αϊβαλιώτης μίλησε για τις προσπάθειες του ΠΑΚΕΘΡΑ, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη διάσωση της ιστορικής μνήμης σχετικά με την εβραϊκή κοινότητα Ξάνθης και ανέλυσε τους συμβολισμούς που απορρέουν από το Μνημείο, το οποίο φιλοτεχνήθηκε από τον Έλληνα γλύπτη Θόδωρο Παπαγιάννη.

Ο μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κκ Παντελεήμων, μιλώντας στην εκδήλωση τόνισε: «Η Ξάνθη και οι πολίτες της σήμερα εξοφλούν ένα χρέος προς τους Εβραίους συμπολίτες μας. Ευχόμαστε και προσευχόμαστε για την ειρήνη και την ειρηνική συμβίωση όλου του κόσμου. Η Ξάνθη και η Θράκη αποτελούν ένα πρότυπο ειρηνικής συμβίωσης ανθρώπων με διαφορετική πίστη και διαφορετικό πολιτισμό και ευχόμαστε να μην επιτρέψει ο Θεός κανένας λαός σε κανένα σημείο του κόσμου να γνωρίσει ξανά μία τέτοια θηριωδία», ενώ αναφέρθηκε διεξοδικά στις προσπάθειες της Εκκλησίας να προφυλάξουν τους Εβραίους, τους οποίους, όπως τόνισε θεωρούσαν μέρος του ποιμνίου τους, μεταφέροντας τα λόγια του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού στον τότε επικεφαλής της γερμανικής αστυνομίας στην Αθήνα, όταν τον απείλησε με τουφεκισμό: «Οι Ιεράρχες της Ελλάδος δεν τουφεκίζονται, απαγχονίζονται. Σας παρακαλώ να σεβαστείτε αυτή την παράδοση»…

Στεφάνια κατέθεσαν η Υπουργός παιδείας Νίκη Κεραμέως, ο Δήμαρχος Μανώλης Τσέπελης, ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Χρήστος Μέτιος, ο πρόεδρος του IHRA Ελλάδας Γιώργος Πολυδωράκης, ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού συμβούλιου Ελλάδος Δαυίδ Σαλτιέλ, ο βουλευτής Ξάνθης του ΚΙΝΑΛ Μπαράν Μπουρχάν, ο Διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων Ξάνθης του υπουργείου Εξωτερικών Συμεών Τέγος, ο Πρέσβης του Ισραήλ Iossi Amrani, ο Πρέσβης του Καναδά Mark Allen, o Πρέσβης της Πολωνίας Arthur Lompart, η πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη Elisabeth Lee, ο Επιτετραμμένος της Πρεσβείας της Ελβετίας Marc Bruchez, ο Πρόξενος της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Carsten Mueller, η Επιτετραμμένη της Πρεσβείας της Αυστρίας Martina Hermann, o πρόξενος της Σουηδίας στη Θεσσαλονίκη Ιωάννης Ακκάς, ο Πρόξενος Ισπανίας Sam Nahmias, ο υποπρόξενος του Τουρκικού Προξενείου στην Κομοτηνή Baris Culha, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Ιωάννης Ζαμπούκης, ο Διοικητής του Δ’ ΣΣ Αντιστράτηγος Άγγελος Χουδελούδης, ο Γενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής ΑΜΘ, Ταξίαρχος Πασχάλης Συριτούδης, ο Διοικητής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας ΑΜΘ Αρχιπύραρχος Κωνσταντίνος Κούκουρας, ο εκπρόσωπος Λιμεναρχείου Λάγους Ανθυποπλοίαρχος Κυλίτσης Απόστολος, ο Πρύτανης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Αλέξανδρος Πολυχρονίδης, οι εκπρόσωποι των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Χαλκίδας Λάρισας, Βόλου, Ρόδου και Καβάλας, ενώ εκ μέρους της Αρμενικής Κοινότητας Ξάνθης, στεφάνι κατέθεσε ο πρόεδρός της, Αγκόπ Καραογλανιάν.

Ακολούθησε η τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη των θυμάτων και στη συνέχεια η ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μελωδίες από τη σοπράνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου, την οποία συνόδευσε η Φιλαρμονική του Δήμου Ξάνθης.